ಬೆಂಗಳೂರು : ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಭಾರತ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ, ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ತತ್ವಗಳು ಅಥವಾ ಸುಸ್ಥಿರ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾದರಿ, ಬಡತನ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಸಮಾನತಾವಾದಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಬುದ್ಧ, ವಿಶಾಲ ನಾಯಕತ್ವದ ತಳಹದಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ.
ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತ ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರಾದ ನಾಗೇಶ್ ಪ್ರಭು “ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮಂತ್ರ” ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವಾರು ಅಲ್ಪ-ಪರಿಚಿತ ಸಂಗತಿಗಳು, ನೂರಾರು ಫಲಾನುಭವಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಇತರರ ಪರಿಶ್ರಮದ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಅವರು ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಕಥೆಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೊರತಂದಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಣಿಪಾಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಮಣಿಪಾಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಲ್ ಪ್ರೆಸ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ.
ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳ. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕರಾವಳಿ ನಗರ ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ 70 ಕಿ. ಮೀ. ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 300 ಕಿ. ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವು ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಜಾತಿ, ಪಂಥ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ದೇಶ ವಿದೇಶಗಳ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಅಧಿದೇವರು ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ.
ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾನಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಬಡತನ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಲೇಖಕರು ನಡೆಸಿದ ವ್ಯಾಪಕ ಕ್ಷೇತ್ರಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಉತ್ತಮ ಸಂಶೋಧನಾ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ.
ಇದು “ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಾದರಿ” ಗೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಧರ್ಮಸ್ಥಳವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಡೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ತಳಮಟ್ಟದ ವಿಧಾನದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅನುಸರಿಸುವ ತೊಟ್ಟಿಕ್ಕಿ ಬೀಳುವ (trickle down) ಮಾದರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ.
ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿರುವ ಜಾತ್ಯತೀತತೆ, ಸಮಾಜವಾದ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣವಾದದ ವಿಚಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮಾದರಿಯ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳತ್ತ ಲೇಖಕರು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.
ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ ನೇತೃತ್ವದ ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಗಳು ಕಳೆದ 55 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬಡವರು, ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಅತಿ ಸಣ್ಣ ರೈತರು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ದೀನದಲಿತರ ಉನ್ನತಿಗಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲೇ ಅವರು ಅನೇಕ ಬಡತನ ವಿರೋಧಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸರ್ಕಾರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದರು.
ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ನೇತೃತ್ವದ ದೇವಾಲಯ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಗಳು, ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳು ಒಂದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಸುಮಾರು 100 ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ. 75,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ ಶಾಖೆಗಳಿರುವ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸ್ವ-ಉದ್ಯೋಗ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು (ರುಡ್ಸಿಟಿ) ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಯು ದೇವಾಲಯದ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಾಂಸ್ಥೀಕರಿಸಿದರು ಎಂಬುದನ್ನು ಪುಸ್ತಕ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ಬ್ರಾಂಡ್ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ನವೋದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವಲ್ಲಿನ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾರ, ಎಸ್ಕೆಡಿಆರ್ಡಿಪಿ ಮತ್ತು ರುಡ್ಸೆಟಿ ಎರಡೂ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವಿನ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಯುವಕರನ್ನು ಉದ್ಯೋಗಾಕಾಂಕ್ಷಿಗಳಿಂದ ಉದ್ಯೋಗ ಪೂರೈಕೆದಾರರಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿವೆ.
ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಧ್ವನಿಯಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಧ್ವನಿ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಡವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಈ ಸಂಸ್ಥೆ ತನ್ನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಲಗಾರರನ್ನು ಬದಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಬೆಂಬಲ, ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ, ನಿರ್ಗತಿಕರಿಗೆ ಪಿಂಚಣಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಮೂಲಭೂತ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ನೆರೆಯ ಕೇರಳದ ಗ್ರಾಮಗಳ ಜನರಿಗೆ ನೀಡಿದವು.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ಬಲವಾದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಹೆಗ್ಗಡೆ ಮತ್ತು ಎಸ್ಡಿಎಂ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಗಳು ಕಲ್ಪಿಸಿರುವ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪಥದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ಡಾ. ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರು ಮೇಲಿನಿಂದ ಹೇರದೆ ತಳಮಟ್ಟದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ, ವಸತಿ, ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಸಾಮೂಹಿಕ ವಿವಾಹ, ವ್ಯಸನ ನಿವಾರಣೆ, ಸಂಪೂರ್ಣ ನೈರ್ಮಲ್ಯ, ಪರ್ಯಾಯ ಇಂಧನ, ಹೈನುಗಾರಿಕೆ, ವಿಮೆ, ಜೀವನೋಪಾಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಹಸ್ರಾರು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಜನರ ಜೀವನವನ್ನು ಜೀವನದ